ਮਨੁੱਖ ਪਸ਼ੂ ਬਿਰਤੀਆਂ ਅਪਣਾ ਕੇ ਹੀ ਚੰਗਾ ਆਦਮੀ ਬਣ ਸਕਦਾ ਹੈ

ਮਨੁੱਖ ਪਸ਼ੂ ਬਿਰਤੀਆਂ ਅਪਣਾ ਕੇ ਹੀ ਚੰਗਾ ਆਦਮੀ ਬਣ ਸਕਦਾ ਹੈ- ਅਮਰਜੀਤ ਢਿੱਲੋ ਆਦਮੀ ਕੁਦਰਤੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਹੀ ਵਹਿਸ਼ੀ,ਲਾਲਚੀ ਅਤੇ ਸਵਾਰਥੀ ਹੈ। ਇਸੇ ਲਈ ਇਸ ਵਾਸਤੇ ਕਾਨੂੰਨ ਅਤੇ ਜੇਲ•ਾਂ ਬਣਾਈਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ। ਧਰਮ ਪ੍ਰਚਾਰਕਾਂ ਨੇ ਆਦਮੀ ਨੂੰ ਸੁਧਾਰਣ ਲਈ ਉਪਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਢੇਰਾਂ ਗ੍ਰੰਥ ਲਿਖੇ ਹਨ। ਹੋਰ ਲਗਾਤਾਰ ਲਿਖੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਆਦਮੀ ਨੂੰ ਕਾਬੂ ਕਰਨ ਲਈ ਨਿੱਤ ਨਵੇਂ ਕਾਨੂੰਨ ਬਣਾਏ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਕਦੇ ਕਿਸੇ ਨੇ ਕਿਸੇ ਕੁੱਤੇ ਜਾਂ ਬਿੱਲੇ ਨੂੰ ਇਹ ਨਹੀਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਤੂੰ ਕੁੱਤਾ ਜਾਂ ਬਿੱਲਾ ਬਣ ਕੇ ਰਹਿ । ਸਿਰਫ ਆਦਮੀ ਨੂੰ ਹੀ ਵਾਰ ਵਾਰ ਇਹ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ' ਰਹਿ ਬਣਕੇ ਬੰਦਿਆ ਬੰਦਾ ਤੂੰ'। ਜੇ ਇਹ ਬੰਦਾ ਨਹੀਂ ਬਣਿਆ ਤਾਂ ਹੀ ਪ੍ਰਚਾਰਕ ਵਾਰ ਵਾਰ ਇਹ ਕਹਿ ਰਹੇ ਹਨ। ਪਰ ਕੀ ਪ੍ਰਚਾਰਕ ਬੰਦੇ ਬਣ ਗਏ ਹਨ? ਜੇ ਉਹ ਬੰਦੇ ਬਣ ਗਏ ਹੁੰਦੇ ਤਾਂ ਸ਼ਾਇਦ ਉਹ ਪ੍ਰਚਾਰ ਨਾ ਕਰਦੇ । ਬੰਦੇ ਬਣ ਕੇ ਆਪਣੇ ਘਰੇ ਬੈਠ ਜਾਂਦੇ। ਬਕੌਲ ਸ਼ਾਇਰ ' ਕੋਈ ਸਮਝੇ ਨਾ ਸਮਝੇ ਉਨਕੋ ਸਮਝਾਨੇ ਸੇ ਮਤਲਬ ਹੈ , ਨਸੀਹਤ ਕਰਨੇ ਵਾਲੇ ਭੀ ਬੜੇ ਨਾਦਾਨ ਹੋਤੇ ਹੈਂ।' ਨਾਦਾਨ ਹੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ ਉਹ ਸ਼ੈਤਾਨ ਵੀ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਸੇ ਪ੍ਰਚਾਰ ਸਦਕਾ ਵਿਹਲੜ ਕਿਰਤੀਆਂ ਦੀਆਂ ਜੇਬ•ਾਂ 'ਚੋਂ ਪੈਸੇ ਕਢਵਾਉਂਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਮੈਂ ਇਕ ਖਬਰ 'ਚ ਇਹ ਲਿਖਿਆ ਸੀ ਕਿ ਇਕ ਦਿਮਾਗੀ ਤੌਰ ਮਰ ਚੁਕਾ ਆਦਮੀ 42ਆਦਮੀਆਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਅੰਗ ਦਾਨ ਕਰਕੇ ਜੀਵਨ ਦਾਨ ਦੇ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਪੁਰਾਣੀ ਧਾਰਨਾ ਗਲਤ ਹੋ ਗਈ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਸੀ 'ਨਰੂ ਮਰੇ ਨਰ ਕਾਮ ਨਾ ਆਵੈ, ਪਸ਼ੂ ਮਰੇ ਦਸ ਕਾਜ ਸਵਾਰੈ।' ਕਿਸੇ ਨੌਜਵਾਨ ਦਾ ਫੋਨ ਆਇਅ ਕਿ ਜੀ ਤੁਸੀਂ ਗੁਰਬਾਣੀ ਹੀ ਗਲਤ ਕਰ ਦਿਤੀ ਹੈ। ਇਸਦਾ ਮਤਲਬ ਪਸ਼ੂ ਮਰਨ ਤੋਂ ਨਹੀਂ ਆਦਮੀ ਵਿਚਲੀਆਂ ਪਸ਼ੂ ਬਿਰਤੀਆਂ ਮਾਰਨ ਤੋਂ ਹੈ। ਉਸਦੇ ਫੋਨ ਤੋਂ ਬਾਦ ਮੈਂ ਸੋਚਣ ਲੱਗਿਆ ਕਿ ਕਿਹੜੀਆਂ ਪਸ਼ੂ ਬਿਰਤੀਆਂ ਮਾੜੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ਤਾਂ ਮੈਨੂੰ ਬੜਾ ਅਜੀਬ ਜਿਹਾ ਅਨੁਭਵ ਹੋਇਆ ਕਿ ਪਸ਼ੂ ਬਿਰਤੀਆਂ ਤਾਂ ਮਾੜੀਆਂ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀਆਂ। ਇਹ ਪਸ਼ੂ ਬਿਰਤੀਆਂ ਤਾਂ ਸਗੋਂ ਮਨੁੱਖ ਨੂੰ ਅਪਨਾਉਣ ਦੀ ਜਰੂਰਤ ਹੈ। ੍ਰਬੰਦੇ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ' ਹੇ ਬੰਦੇ ! ਚੁਰਾਸੀ ਲੱਖ ਜੂਨਾਂ ਭੋਗਣ ਤੋਂ ਬਾਦ ਫਿਰ ਚੰਗੇ ਕੰਮ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਦ ਤੈਨੂੰ ਇਹ ਮਨੁੱਖਾ ਦੇਹੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਈ ਹੈ। 'ਵਿਗਿਆਨ ਦਸਦਾ ਹੈ ਮਨੁੱਖ ਨੇ ਇਸ ਧਰਤੀ 'ਤੇ ਦਸ ਲੱਖ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਜਾਨਵਰਾਂ ਨਾਲੋਂ ਵੱਖ ਹੋਕੇ ਮਨੁੱਖ ਬਨਣ ਵਲ ਕਦਮ ਪੁੱਟਿਆ ਜਦ ਉਹ ਉਹ ਆਪਣੇ ਅਗਲੇ ਪੈਰਾਂ ਨੂੰ ਹੱਥਾਂ ਵਜੋਂ ਵਰਤਣ ਲੱਗ ਪਿਆ । ਇਕ ਲੱਖ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਉਹ ਮੌਜੂਦਾ ਮਨੁੱਖੀ ਸ਼ਕਲ ਅਖਤਿਆਰ ਕਰ ਚੁੱਕਾ ਸੀ ਪਰ ਮਨੱਖੀ ਸਭਿਅਤਾ ਦਸ ਕੁ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈ ਜਦ ਮਨੁੱਖ ਖੇਤੀ ਕਰਨ ਲੱਗਿਆ ਅਤੇ ਪਰਿਵਾਰ ਬਣਾ ਕੇ ਰਹਿਣ ਲੱਗਿਆ। ਰੀਂਗਣ ਵਾਲੇ ਕੀੜੇ ਤੀਹ ਕਰੋੜ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਇਸ ਧਰਤੀ 'ਤੇ ਪੈਦਾ ਹੋ ਚੁਕੇ ਸਨ। Àਸਤੋਂ ਬਾਦ ਵਿਕਾਸ ਦਰ ਵਿਕਾਸ ਮਨੁੱਖ ਇਸ ਸਟੇਜ 'ਤੇ ਪਹੁੰਚਿਆ । ਜਿੰਨਾਂ ਕੀੜੇ ਮਕੌੜਿਆਂ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰਨ ਲਈ ਮਨੁੱਖ ਅੱਡੀ ਚੋਟੀ ਦਾ ਜੋਰ ਲਗਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਸਲ ਵਿਚ ਇਹ ਮਨੁਖ ਦੇ ਪੂਰਵਜ ਹਨ ਅਤੇ ਇਹ ਕਦੇ ਵੀ ਖਤਮ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦੇ । ਇਹਨਾਂ ਦੇ ਖਤਮ ਹੋਣ ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਮਨੁੱਖੀ ਨਸਲ ਦਾ ਖਾਤਮਾ । ਮੇਰਾ ਦਾਗਿਸਤਾਨ 'ਚ ਲਿਖਿਆ ਹੈ ਕਿ ਜੇ ਬੀਤੇ 'ਤੇ ਗੋਲੀ ਚਲਾਉਗੇ ਤਾਂ ਭਵਿੱਖ ਤੁਹਾਨੂੰ ਤੋਪ ਨਾਲ ਫੁੰਡੇਗਾ। ਖੈਰ! ਗੱਲ ਪਸ਼ੂ ਬਿਰਤੀ ਦੀ ਹੋ ਰਹੀ ਸੀ। ਨਰ ਕੋਇਲ ਆਪਣੀ ਕੁਹੂਕੁਹੂ ਦੀ ਮਿੱਠੀ ਅਵਾਜ਼ ਨਾਲ ਆਪਣੀ ਮਾਦਾ ਕੋਇਲ ਨੂੰ ਪੁਕਾਰਦਾ ਹੈ। ਮਾਦਾ ਕੋਇਲ ਕੁ ਕੁਕੁ ਕਰਕੇ ਉਸਦੇ ਕੋਲ ਆਕੇ ਉਸਦੀ ਬਿਹਲਤਾ ਸ਼ਾਂਤ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਪਾਲਤੂ ਪਸ਼ੂਆਂ ਮਝ ,ਗਾਂ ਆਦਿ ਨੂੰ ਸਾਨ• ਜਾ ਢੱਠੇ ਕੋਲ ਲਿਜਾਂਦੇ ਹਾਂ। ਨਰ ਪਸ਼ੂ ਨੱਕ ਰਾਹੀਂ ਸੁੰਘ ਕੇ ਪਤਾ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਮਾਦਾ ਹੇ ਹੇ 'ਚ ਹੈ ਕਿ ਨਹੀਂ। ਜੇ ਹੇ ਹੇ 'ਚ ਨਾ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਮੂੰਹ ਫੇਰ ਕੇ ਚਲਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਬੰਦਾ ਹਮੇਸ਼ਾ ਔਰਤ ਦੀ ਮਰਜੀ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਵਿਵਹਾਰ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਜੇ ਪਸ਼ੂਆਂ 'ਚ ਪਸ਼ੂਆਂ 'ਚ ਵੀ ਬੰਦਾ ਬਿਰਤੀ ਹੁੰਦੀ ਤਾਂ ਕਦੇ ਵੀ ਘਰ ਆਏ ਸ਼ਿਕਾਰ ਨੇ ਇਸ ਤਰਾਂ ਛੱਡ ਕੇ ਨਾ ਜਾਂਦੇ। ਸ਼ੇਰ ਸ਼ਿਕਾਰ ਕਰਕੇ ਰੱਜ ਕੇ ਸੌਂ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਦੁਬਾਰਾ ਭੁੱਖ ਲੱਗਣ ਤੇ ਹੀ ਫਿਰ ਸ਼ਿਕਾਰ ਲਈ ਨਿਕਲਦਾ ਹੈ। ਬੰਦੇ ਵਾਂਗ ਅਗਲੇ ਸਮੇਂ ਮਾਸ ਦੇ ਢੇਰ ਵੀ ਜਮਾਂ• ਕਰ ਸਕਦਾ ਸੀ। ਮਧੂ ਮੱਖੀ ਦਾ ਜੀਵਨ ਬਹੁਤ ਛੋਟਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਪਰ ਉਹ ਨਿਰਸਵਾਰਥ ਸ਼ਹਿਦ ਜਮ•ਾਂ ਕਰਦੀ ਕਰਦੀ ਮਰ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਕਬੂਤਰ , ਘੁੱਗੀਆਂ ਦੇ ਜੋੜੇ ਮਾਦਾ ਘਰ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਨਰ ਮਟੀਰਅਲ ਇਕੱਠਾ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਮਾਦਾ ਆਪਣੀ ਮਰਜੀ ਅਨੁਸਾਰ ਘਰ ਬਣਾ ਲੈਂਦੀ ਹੈ । ਆਦਮੀ ਤਾਂ ਕੋਠੀ ਪਾਉਣ ਸਮੇਂ ਘਰ ਵਾਲੀ ਦੀ ਸਲਾਹ ਘੱਟ ਵੱਧ ਹੀ ਪੁਛਦੇ ਹੈ। ਕੁੱਤਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵਫ਼ਾਦਾਰ ਜਾਨਵਰ ਗਿਣਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਪਰ ਮਨੁੱਖ ਇਕ ਦੂਜੇ ਨਾਲ ਲੜਣ ਸਮੇਂ ਉਸਨੂੰ ' ਕੁੱਤਾ ਆਦਮੀ' ਕਹਿਕੇ ਵਿਚਾਰੇ ਕੁੱਤੇ ਦੀ ਬੇਇਜ਼ਤੀ ਕਰਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਸੱਪ ਲੁਕ ਕੇ ਜਾਨ ਬਚਾਉਣ ਵਾਲਾ ਡਰੂ ਜਾਨਵਰ ਹੈ। ਉਹ ਉਦੋਂ ਹੀ ਡੰਗ ਮਾਰਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਉਸਨੂੰ ਸਾਹਮਣੇ ਖਤਰਾ ਦਿਸਦਾ ਹੋਵੇ। ਆਦਮੀ ਤਾਂ ਹਰ ਵਕਤ ਹੀ ਇਕ ਦੂਜਿਆਂ ਦੇ ਡੰਗ ਮਾਰਨ ਦੀਆਂ ਸਕੀਮਾਂ ਬਣਾਉਂਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਇਕ ਦੂਜੇ ਦੀ ਬਦਖੋਹੀ ਕਰਨੀ , ਕਿਸੇ ਦਾ ਨੁਕਸਾਨ ਕਰਨਾ ,ਦੂਸਰੇ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਵਧਣ ਤੋਂ ਰੋਕਣਾ ,ਈਰਖਾ ਵਸ ਹਮੇਸ਼ਾ ਹਮਲਾ ਕਰਨ ਵਾਰੇ ਹੀ ਸੋਚਣਾ ਸਿਰਫ ਆਦਮੀ ਦੇ ਹੀ ਹਿੱਸੇ ਆਇਆ ਹੈ। ਕਿਸੇ ਜਾਨਵਰ ਨੂੰ ਘਟੀਆ ਹਰਕਤ ਕਰਦੇ ਦੇਖ ਕੇ ਦੂਸਰੇ ਜਾਨਵਰ ਇਹ ਜਰੂਰ ਕਹਿੰਦੇ ਹੋਣਗੇ ' ਆਹ ਬੰਦਾ ਜਿਹਾ ਆਪਣੇ ਕਿਥੋਂ ਆ ਗਿਐ।' ਆਦਮੀ ਨੇ ਬੰਦਾ ਬਣਕੇ ਤਾਂ ਬਹੁਤ ਵੇਖ ਲਿਆ ਹੁਣ ਉਸਨੂੰ ਥੋੜ•ਾ ਥੋੜ•ਾ ਪਸ਼ੂ ਬਨਣ ਦੀ ਵੀ ਲੋੜ ਹੈ।

ਮਨੁੱਖ ਪਸ਼ੂ ਬਿਰਤੀਆਂ ਅਪਣਾ ਕੇ ਹੀ ਚੰਗਾ ਆਦਮੀ ਬਣ ਸਕਦਾ ਹੈ

ਮਨੁੱਖ ਪਸ਼ੂ ਬਿਰਤੀਆਂ ਅਪਣਾ ਕੇ ਹੀ ਚੰਗਾ ਆਦਮੀ ਬਣ ਸਕਦਾ ਹੈ- ਅਮਰਜੀਤ ਢਿੱਲੋ ਆਦਮੀ ਕੁਦਰਤੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਹੀ ਵਹਿਸ਼ੀ,ਲਾਲਚੀ ਅਤੇ ਸਵਾਰਥੀ ਹੈ। ਇਸੇ ਲਈ ਇਸ ਵਾਸਤੇ ਕਾਨੂੰਨ ਅਤੇ ਜੇਲ•ਾਂ ਬਣਾਈਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ। ਧਰਮ ਪ੍ਰਚਾਰਕਾਂ ਨੇ ਆਦਮੀ ਨੂੰ ਸੁਧਾਰਣ ਲਈ ਉਪਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਢੇਰਾਂ ਗ੍ਰੰਥ ਲਿਖੇ ਹਨ। ਹੋਰ ਲਗਾਤਾਰ ਲਿਖੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਆਦਮੀ ਨੂੰ ਕਾਬੂ ਕਰਨ ਲਈ ਨਿੱਤ ਨਵੇਂ ਕਾਨੂੰਨ ਬਣਾਏ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਕਦੇ ਕਿਸੇ ਨੇ ਕਿਸੇ ਕੁੱਤੇ ਜਾਂ ਬਿੱਲੇ ਨੂੰ ਇਹ ਨਹੀਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਤੂੰ ਕੁੱਤਾ ਜਾਂ ਬਿੱਲਾ ਬਣ ਕੇ ਰਹਿ । ਸਿਰਫ ਆਦਮੀ ਨੂੰ ਹੀ ਵਾਰ ਵਾਰ ਇਹ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ' ਰਹਿ ਬਣਕੇ ਬੰਦਿਆ ਬੰਦਾ ਤੂੰ'। ਜੇ ਇਹ ਬੰਦਾ ਨਹੀਂ ਬਣਿਆ ਤਾਂ ਹੀ ਪ੍ਰਚਾਰਕ ਵਾਰ ਵਾਰ ਇਹ ਕਹਿ ਰਹੇ ਹਨ। ਪਰ ਕੀ ਪ੍ਰਚਾਰਕ ਬੰਦੇ ਬਣ ਗਏ ਹਨ? ਜੇ ਉਹ ਬੰਦੇ ਬਣ ਗਏ ਹੁੰਦੇ ਤਾਂ ਸ਼ਾਇਦ ਉਹ ਪ੍ਰਚਾਰ ਨਾ ਕਰਦੇ । ਬੰਦੇ ਬਣ ਕੇ ਆਪਣੇ ਘਰੇ ਬੈਠ ਜਾਂਦੇ। ਬਕੌਲ ਸ਼ਾਇਰ ' ਕੋਈ ਸਮਝੇ ਨਾ ਸਮਝੇ ਉਨਕੋ ਸਮਝਾਨੇ ਸੇ ਮਤਲਬ ਹੈ , ਨਸੀਹਤ ਕਰਨੇ ਵਾਲੇ ਭੀ ਬੜੇ ਨਾਦਾਨ ਹੋਤੇ ਹੈਂ।' ਨਾਦਾਨ ਹੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ ਉਹ ਸ਼ੈਤਾਨ ਵੀ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਸੇ ਪ੍ਰਚਾਰ ਸਦਕਾ ਵਿਹਲੜ ਕਿਰਤੀਆਂ ਦੀਆਂ ਜੇਬ•ਾਂ 'ਚੋਂ ਪੈਸੇ ਕਢਵਾਉਂਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਮੈਂ ਇਕ ਖਬਰ 'ਚ ਇਹ ਲਿਖਿਆ ਸੀ ਕਿ ਇਕ ਦਿਮਾਗੀ ਤੌਰ ਮਰ ਚੁਕਾ ਆਦਮੀ 42ਆਦਮੀਆਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਅੰਗ ਦਾਨ ਕਰਕੇ ਜੀਵਨ ਦਾਨ ਦੇ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਪੁਰਾਣੀ ਧਾਰਨਾ ਗਲਤ ਹੋ ਗਈ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਸੀ 'ਨਰੂ ਮਰੇ ਨਰ ਕਾਮ ਨਾ ਆਵੈ, ਪਸ਼ੂ ਮਰੇ ਦਸ ਕਾਜ ਸਵਾਰੈ।' ਕਿਸੇ ਨੌਜਵਾਨ ਦਾ ਫੋਨ ਆਇਅ ਕਿ ਜੀ ਤੁਸੀਂ ਗੁਰਬਾਣੀ ਹੀ ਗਲਤ ਕਰ ਦਿਤੀ ਹੈ। ਇਸਦਾ ਮਤਲਬ ਪਸ਼ੂ ਮਰਨ ਤੋਂ ਨਹੀਂ ਆਦਮੀ ਵਿਚਲੀਆਂ ਪਸ਼ੂ ਬਿਰਤੀਆਂ ਮਾਰਨ ਤੋਂ ਹੈ। ਉਸਦੇ ਫੋਨ ਤੋਂ ਬਾਦ ਮੈਂ ਸੋਚਣ ਲੱਗਿਆ ਕਿ ਕਿਹੜੀਆਂ ਪਸ਼ੂ ਬਿਰਤੀਆਂ ਮਾੜੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ਤਾਂ ਮੈਨੂੰ ਬੜਾ ਅਜੀਬ ਜਿਹਾ ਅਨੁਭਵ ਹੋਇਆ ਕਿ ਪਸ਼ੂ ਬਿਰਤੀਆਂ ਤਾਂ ਮਾੜੀਆਂ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀਆਂ। ਇਹ ਪਸ਼ੂ ਬਿਰਤੀਆਂ ਤਾਂ ਸਗੋਂ ਮਨੁੱਖ ਨੂੰ ਅਪਨਾਉਣ ਦੀ ਜਰੂਰਤ ਹੈ। ੍ਰਬੰਦੇ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ' ਹੇ ਬੰਦੇ ! ਚੁਰਾਸੀ ਲੱਖ ਜੂਨਾਂ ਭੋਗਣ ਤੋਂ ਬਾਦ ਫਿਰ ਚੰਗੇ ਕੰਮ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਦ ਤੈਨੂੰ ਇਹ ਮਨੁੱਖਾ ਦੇਹੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਈ ਹੈ। 'ਵਿਗਿਆਨ ਦਸਦਾ ਹੈ ਮਨੁੱਖ ਨੇ ਇਸ ਧਰਤੀ 'ਤੇ ਦਸ ਲੱਖ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਜਾਨਵਰਾਂ ਨਾਲੋਂ ਵੱਖ ਹੋਕੇ ਮਨੁੱਖ ਬਨਣ ਵਲ ਕਦਮ ਪੁੱਟਿਆ ਜਦ ਉਹ ਉਹ ਆਪਣੇ ਅਗਲੇ ਪੈਰਾਂ ਨੂੰ ਹੱਥਾਂ ਵਜੋਂ ਵਰਤਣ ਲੱਗ ਪਿਆ । ਇਕ ਲੱਖ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਉਹ ਮੌਜੂਦਾ ਮਨੁੱਖੀ ਸ਼ਕਲ ਅਖਤਿਆਰ ਕਰ ਚੁੱਕਾ ਸੀ ਪਰ ਮਨੱਖੀ ਸਭਿਅਤਾ ਦਸ ਕੁ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈ ਜਦ ਮਨੁੱਖ ਖੇਤੀ ਕਰਨ ਲੱਗਿਆ ਅਤੇ ਪਰਿਵਾਰ ਬਣਾ ਕੇ ਰਹਿਣ ਲੱਗਿਆ। ਰੀਂਗਣ ਵਾਲੇ ਕੀੜੇ ਤੀਹ ਕਰੋੜ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਇਸ ਧਰਤੀ 'ਤੇ ਪੈਦਾ ਹੋ ਚੁਕੇ ਸਨ। Àਸਤੋਂ ਬਾਦ ਵਿਕਾਸ ਦਰ ਵਿਕਾਸ ਮਨੁੱਖ ਇਸ ਸਟੇਜ 'ਤੇ ਪਹੁੰਚਿਆ । ਜਿੰਨਾਂ ਕੀੜੇ ਮਕੌੜਿਆਂ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰਨ ਲਈ ਮਨੁੱਖ ਅੱਡੀ ਚੋਟੀ ਦਾ ਜੋਰ ਲਗਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਸਲ ਵਿਚ ਇਹ ਮਨੁਖ ਦੇ ਪੂਰਵਜ ਹਨ ਅਤੇ ਇਹ ਕਦੇ ਵੀ ਖਤਮ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦੇ । ਇਹਨਾਂ ਦੇ ਖਤਮ ਹੋਣ ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਮਨੁੱਖੀ ਨਸਲ ਦਾ ਖਾਤਮਾ । ਮੇਰਾ ਦਾਗਿਸਤਾਨ 'ਚ ਲਿਖਿਆ ਹੈ ਕਿ ਜੇ ਬੀਤੇ 'ਤੇ ਗੋਲੀ ਚਲਾਉਗੇ ਤਾਂ ਭਵਿੱਖ ਤੁਹਾਨੂੰ ਤੋਪ ਨਾਲ ਫੁੰਡੇਗਾ। ਖੈਰ! ਗੱਲ ਪਸ਼ੂ ਬਿਰਤੀ ਦੀ ਹੋ ਰਹੀ ਸੀ। ਨਰ ਕੋਇਲ ਆਪਣੀ ਕੁਹੂਕੁਹੂ ਦੀ ਮਿੱਠੀ ਅਵਾਜ਼ ਨਾਲ ਆਪਣੀ ਮਾਦਾ ਕੋਇਲ ਨੂੰ ਪੁਕਾਰਦਾ ਹੈ। ਮਾਦਾ ਕੋਇਲ ਕੁ ਕੁਕੁ ਕਰਕੇ ਉਸਦੇ ਕੋਲ ਆਕੇ ਉਸਦੀ ਬਿਹਲਤਾ ਸ਼ਾਂਤ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਪਾਲਤੂ ਪਸ਼ੂਆਂ ਮਝ ,ਗਾਂ ਆਦਿ ਨੂੰ ਸਾਨ• ਜਾ ਢੱਠੇ ਕੋਲ ਲਿਜਾਂਦੇ ਹਾਂ। ਨਰ ਪਸ਼ੂ ਨੱਕ ਰਾਹੀਂ ਸੁੰਘ ਕੇ ਪਤਾ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਮਾਦਾ ਹੇ ਹੇ 'ਚ ਹੈ ਕਿ ਨਹੀਂ। ਜੇ ਹੇ ਹੇ 'ਚ ਨਾ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਮੂੰਹ ਫੇਰ ਕੇ ਚਲਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਬੰਦਾ ਹਮੇਸ਼ਾ ਔਰਤ ਦੀ ਮਰਜੀ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਵਿਵਹਾਰ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਜੇ ਪਸ਼ੂਆਂ 'ਚ ਪਸ਼ੂਆਂ 'ਚ ਵੀ ਬੰਦਾ ਬਿਰਤੀ ਹੁੰਦੀ ਤਾਂ ਕਦੇ ਵੀ ਘਰ ਆਏ ਸ਼ਿਕਾਰ ਨੇ ਇਸ ਤਰਾਂ ਛੱਡ ਕੇ ਨਾ ਜਾਂਦੇ। ਸ਼ੇਰ ਸ਼ਿਕਾਰ ਕਰਕੇ ਰੱਜ ਕੇ ਸੌਂ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਦੁਬਾਰਾ ਭੁੱਖ ਲੱਗਣ ਤੇ ਹੀ ਫਿਰ ਸ਼ਿਕਾਰ ਲਈ ਨਿਕਲਦਾ ਹੈ। ਬੰਦੇ ਵਾਂਗ ਅਗਲੇ ਸਮੇਂ ਮਾਸ ਦੇ ਢੇਰ ਵੀ ਜਮਾਂ• ਕਰ ਸਕਦਾ ਸੀ। ਮਧੂ ਮੱਖੀ ਦਾ ਜੀਵਨ ਬਹੁਤ ਛੋਟਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਪਰ ਉਹ ਨਿਰਸਵਾਰਥ ਸ਼ਹਿਦ ਜਮ•ਾਂ ਕਰਦੀ ਕਰਦੀ ਮਰ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਕਬੂਤਰ , ਘੁੱਗੀਆਂ ਦੇ ਜੋੜੇ ਮਾਦਾ ਘਰ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਨਰ ਮਟੀਰਅਲ ਇਕੱਠਾ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਮਾਦਾ ਆਪਣੀ ਮਰਜੀ ਅਨੁਸਾਰ ਘਰ ਬਣਾ ਲੈਂਦੀ ਹੈ । ਆਦਮੀ ਤਾਂ ਕੋਠੀ ਪਾਉਣ ਸਮੇਂ ਘਰ ਵਾਲੀ ਦੀ ਸਲਾਹ ਘੱਟ ਵੱਧ ਹੀ ਪੁਛਦੇ ਹੈ। ਕੁੱਤਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵਫ਼ਾਦਾਰ ਜਾਨਵਰ ਗਿਣਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਪਰ ਮਨੁੱਖ ਇਕ ਦੂਜੇ ਨਾਲ ਲੜਣ ਸਮੇਂ ਉਸਨੂੰ ' ਕੁੱਤਾ ਆਦਮੀ' ਕਹਿਕੇ ਵਿਚਾਰੇ ਕੁੱਤੇ ਦੀ ਬੇਇਜ਼ਤੀ ਕਰਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਸੱਪ ਲੁਕ ਕੇ ਜਾਨ ਬਚਾਉਣ ਵਾਲਾ ਡਰੂ ਜਾਨਵਰ ਹੈ। ਉਹ ਉਦੋਂ ਹੀ ਡੰਗ ਮਾਰਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਉਸਨੂੰ ਸਾਹਮਣੇ ਖਤਰਾ ਦਿਸਦਾ ਹੋਵੇ। ਆਦਮੀ ਤਾਂ ਹਰ ਵਕਤ ਹੀ ਇਕ ਦੂਜਿਆਂ ਦੇ ਡੰਗ ਮਾਰਨ ਦੀਆਂ ਸਕੀਮਾਂ ਬਣਾਉਂਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਇਕ ਦੂਜੇ ਦੀ ਬਦਖੋਹੀ ਕਰਨੀ , ਕਿਸੇ ਦਾ ਨੁਕਸਾਨ ਕਰਨਾ ,ਦੂਸਰੇ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਵਧਣ ਤੋਂ ਰੋਕਣਾ ,ਈਰਖਾ ਵਸ ਹਮੇਸ਼ਾ ਹਮਲਾ ਕਰਨ ਵਾਰੇ ਹੀ ਸੋਚਣਾ ਸਿਰਫ ਆਦਮੀ ਦੇ ਹੀ ਹਿੱਸੇ ਆਇਆ ਹੈ। ਕਿਸੇ ਜਾਨਵਰ ਨੂੰ ਘਟੀਆ ਹਰਕਤ ਕਰਦੇ ਦੇਖ ਕੇ ਦੂਸਰੇ ਜਾਨਵਰ ਇਹ ਜਰੂਰ ਕਹਿੰਦੇ ਹੋਣਗੇ ' ਆਹ ਬੰਦਾ ਜਿਹਾ ਆਪਣੇ ਕਿਥੋਂ ਆ ਗਿਐ।' ਆਦਮੀ ਨੇ ਬੰਦਾ ਬਣਕੇ ਤਾਂ ਬਹੁਤ ਵੇਖ ਲਿਆ ਹੁਣ ਉਸਨੂੰ ਥੋੜ•ਾ ਥੋੜ•ਾ ਪਸ਼ੂ ਬਨਣ ਦੀ ਵੀ ਲੋੜ ਹੈ।

ਉਦਾਸੀ ਬੜੀ ਹੈ , ਉਦਾਸੀ ਬੜੀ ਹੈ। gazal25-6-12

ਗ਼ਜ਼ਲ ---ਅਮਰਜੀਤ ਢਿੱਲੋਂ --------25-6—12 ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿਚ ਕੋਈ ਕਮੀ ਤਾਂ ਨਹੀਂ ਪਰ, ਉਦਾਸੀ ਬੜੀ ਹੈ , ਉਦਾਸੀ ਬੜੀ ਹੈ। ਅੱਖਾਂ ਵਿਚ ਵੀ ਮੇਰੇ ਨਮੀ ਤਾਂ ਨਹੀਂ ਪਰ, ਉਦਾਸੀ ਬੜੀ ਹੈ , ਉਦਾਸੀ ਬੜੀ ਹੈ। ਜੀਵਨ 'ਚ ਲਾਈਆਂ ਨਿਭਾਈਆਂ ਬਹੁਤ ਨੇ, ਗੁਆਈਆਂ ਵੀ ਨੇ ਪਰ ਪਾਈਆਂ ਬਹੁਤ ਨੇ ਗੁਆਈਆਂ ਦੀ ਕੋਈ ਗ਼ਮੀ ਤਾਂ ਨਹੀਂ ਪਰ ਉਦਾਸੀ ਬੜੀ ਹੈ , ਉਦਾਸੀ ਬੜੀ ਹੈ। ਇਹ ਕਿਸਦਾ ਵਿਯੋਗ ਹੈ ਮਨ ਵਿਚ ਮੇਰੇ ਜਾਂ ਫਿਰ ਕੋਈ ਰੋਗ ਹੈ ਮਨ ਵਿਚ ਮੇਰੇ ਮੈਂ ਵੀ ਕੋਈ ਸੋਗੀ ਆਦਮੀ ਤਾਂ ਨਹੀਂ ਪਰ , ਉਦਾਸੀ ਬੜੀ ਹੈ , ਉਦਾਸੀ ਬੜੀ ਹੈ। ਮੈਂ ਸਾਰੇ ਹੀ ਬੰਦਿਆਂ ਨੂੰ ਦੋਫਾੜ ਤਕਦਾਂ ,ਕੋਈ ਚੀਤਾ ਕੋਈ ਹੈ ਬਘਿਆੜ ਤਕਦਾਂ ਮੈਂ ਹੋਇਆ ਇਹਨਾਂ ਤੋਂ ਜ਼ਖ਼ਮੀ ਨਹੀਂ ਪਰ , ਉਦਾਸੀ ਬੜੀ ਹੈ , ਉਦਾਸੀ ਬੜੀ ਹੈ। ਆਜ਼ਾਦ ਮੁਲਕ ਦੇ ਹਾਂ ਅਸੀਂ ਹੁਣ ਬਸ਼ਿੰਦੇ, ਸਾਨੂੰ ਜੋ ਮਰਜੀ ਉਹ ਬੋਲਣ ਨੇ ਦਿੰਦੇ ਗੋਰਿਆਂ ਦੀ ਹੁਣ ਇਹ ਜਮੀਂ ਤਾਂ ਨਹੀਂ ਪਰ ਉਦਾਸੀ ਬੜੀ ਹੈ , ਉਦਾਸੀ ਬੜੀ ਹੈ। ਆਪਣੇ ਭੰਡਾਰੇ ਕੋਈ ਜਿੰਨੇ ਵੀ ਭਰ ਲਏ ਜਿਸਦਾ ਜੀਅ ਕਰੇ ਖ਼ੁਦਕੁਸ਼ੀ ਵੀ ਕਰ ਲਏ ਇਥੇ ਜਿਉਣਾ ਕੋਈ ਲਾਜ਼ਮੀ ਤਾਂ ਨਹੀਂ ਪਰ ਉਦਾਸੀ ਬੜੀ ਹੈ , ਉਦਾਸੀ ਬੜੀ ਹੈ। ਮਹਿਫ਼ਿਲ ਕਿਤੇ ਵੀ ਜੰਮੇ ਤਾਂ ਹਸਾਈਏ ਦਿਲ ਵਾਲੀ ਦੌਲਤ ਵੀ ਰੱਜ ਕੇ ਲੁਟਾਈਏ ਅਸੀਂ ਵੀ ਕੰਜੂਸ਼ ਜਾਂ ਸੰਜਮੀ ਤਾਂ ਨਹੀਂ ਪਰ ਉਦਾਸੀ ਬੜੀ ਹੈ , ਉਦਾਸੀ ਬੜੀ ਹੈ। ਮੈਂ ਹਮੇਸ਼ਾ ਹੀ ਫੁੱਲਾਂ ਦੇ ਵਾਂਗੂ ਹਾਂ ਖਿਲਿਆ ਵੱਡੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਫਾਸਲਾ ਰੱਖ ਕੇ ਮਿਲਿਆ ਮੇਰੀ ਹੋਂਦ ਉਹਨਾਂ ਵਿਚ ਰਮੀ ਤਾਂ ਨਹੀਂ ਪਰ ਉਦਾਸੀ ਬੜੀ ਹੈ , ਉਦਾਸੀ ਬੜੀ ਹੈ। ਮੇਰੇ ਬੋਟ ਪਾਰ ਸਮੁੰਦਰਾਂ ਤੋਂ ਫਿਰਦੇ ਤੇ ਡਾਲਰ ਵੀ ਵਿਹੜੇ 'ਚ ਡਿਗਦੇ ਨੇ ਚਿਰ ਦੇ ਇਹ ਬਰਸਾਤ ਅਜੇ ਤਕ ਥਮੀ ਤਾਂ ਨਹੀਂ ਪਰ ਉਦਾਸੀ ਬੜੀ ਹੈ , ਉਦਾਸੀ ਬੜੀ ਹੈ। ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਕਾਹਤੋਂ ਇਹ ਪਰਿੰਦੇ ਨੀ ਆਉਂਦੇ,ਜਰਾ ਦੂਰ ਬਹਿਕੇ ਹਮੇਸ਼ਾ ਨੇ ਗਾਉਂਦੇ ਗਾਉਂਦੇ ਵੀ ਕੋਈ ਧੁਨ ਮਾਤਮੀ ਤਾਂ ਨਹੀਂ ਪਰ ਉਦਾਸੀ ਬੜੀ ਹੈ , ਉਦਾਸੀ ਬੜੀ ਹੈ। ਗ਼ਜ਼ਲ ਦੇ ਮੈਂ ਸ਼ੇਅਰ ਹਨ ਕਹੇ ਮਨਭਾਉਂਦੇ ਪਰ ਮੈਨੂੰ ਫੇਲਨ ਤੇ ਫਾਈਲਨ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦੇ ਉਂਜ ਮੇਰੇ ਸ਼ੇਅਰ ਇਹ ਮੌਸਮੀ ਤਾਂ ਨਹੀਂ ਪਰ ਉਦਾਸੀ ਬੜੀ ਹੈ , ਉਦਾਸੀ ਬੜੀ ਹੈ। 'ਅਮਰਜੀਤ ' ਜ਼ਜ਼ਬੇ ਮਧੋਲੇ ਗਏ ਨੇ ਇਹ, ਬਸ ਐਂਵੇਂ ਦੁਖੜੇ ਫਰੋਲੇ ਗਏ ਨੇ ਇਹ ਉਂਜ ਕਹਿਕਹਿਆਂ ਦੀ ਵੀ ਕਮੀ ਤਾਂ ਨਹੀਂ ਪਰ ਉਦਾਸੀ ਬੜੀ ਹੈ , ਉਦਾਸੀ ਬੜੀ ਹੈ। । Converted from Satluj to

ਉਡਣਾਂ ਤਾਂ ਚੁਹੁੰਦੇ ਨੇ 12- 6 12

ਉਡਣਾਂ ਤਾਂ ਚੁਹੁੰਦੇ ਨੇ 12- 6 12 ਗ਼ਜ਼ਲ -- ਅਮਰਜੀਤ ਢਿੱਲੋਂ ਉਡਣਾਂ ਤਾਂ ਚਾਹੁੰਦੇ ਨੇ ਉਡਿਆ ਨਹੀਂ ਜਾਂਦਾ , ਤੋਲਣ ਵਿਚਾਰੋ ਉਹ ਆਪਣੇ ਪਰਾਂ ਨੂੰ। ਸਮੁੰਦਰ ਹਵਾਲੇ ਕਬੂਤਰ ਜੋ ਅਸਾਂ ਕੀਤੇ ਉਹ ਪਰਤ ਨਹੀਂ ਸਕੇ ਫਿਰ ਆਪਣੇ ਘਰਾਂ ਨੂੰ। ਬੜੇ ਇਸ ਰਿਜ਼ਕ ਦੇ ਨੇ ਪੰਧ ਵੀ ਲੰਮੇਰੇ, ਪਿੱਛੇ ਪਿੱਛੇ ਹੈ ਆਦਮ ਅਤੇ ਰਿਜ਼ਕ ਹੈ ਅਗੇਰੇ। ਮੁੱਦਤਾਂ ਹੋ ਗਈਆਂ ਜੰਗਾਲੇ ਵੀ ਗਏ ਉਹ ਜੋ ਲਾ ਗਏ ਸਨ ਜੰਦਰੇ ਆਪਣੇ ਦਰਾਂ ਨੂੰ। ਸਾਰੇ ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ ਤਾਂ ਰੌਣਕ ਬੜੀ ਹੈ, ਮਾਂ ਕਾਹਤੋਂ ਫਿਰ ਵੀ ਆ ਗਲੀ ਵਿਚ ਖੜ੍ਹੀ ਹੈ ਸੁੰਨੀਆਂ ਸੁੰਨੀਆਂ ਨੇ ਅੱਖਾਂ ਇਹ ਕੀ ਲਭਦੀਆਂ ਨੇ ਘੂਰਦੀਆਂ ਨੇ ਗਲੀ ਦੇ ਪੱਥਰਾਂ ਨੂੰ। ਕਿੰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਪੈਸਾ ਂਿÂਸ ਆਦਮੀ ਨੂੰ ਅਤੇ ਕਿੰਨੀ ਜਮੀਨ ਦੀ ਵੀ ਹੈ ਦਸੋ ਜਰੂਰਤ ਇਹ ਹੋੜ੍ਹ ਤੇਦੌੜ ਜੋ ਦਿਨ ਰਾਤ ਲੱਗੀ ਹੋਈ ਹੈ ਲੈ ਜਾਵੇਗੀ ਕਿਥੇ ਧਰਤੀ ਦੇ ਨਰਾਂ ਨੂੰ। ਆਪਣੀ ਕੋਠੜੀ ਵਿਚ ਤਾਂ ਇਕ ਮੇਜ਼ ਕੁਰਸੀ ਹੈ ਕਲਮ ਦਵਾਤ ਤੇ ਕਾਗਜਾਂ ਦਾ ਥੱਬਾ ਢਿੱਲੋਂ ਜੀ ਛੱਡੋ ਇਹ ਸਭ ਝਗੜੇ ਤੇ ਝੇੜੇ ਆਓ ਮੁੜੋ ਆਪਣੇ ਉਹਨਾਂ ਹੀ ਦਫਤਰਾਂ ਨੂੰ। ਮਨ ਵਿਚ ਇਕ ਵੈਰਾਗ ਜਿਹਾ ਤਾਂ ਹੈ ਪਰ ਅਖੀਆਂ 'ਚੋਂ ਪਾਣੀ ਸਿੰਮ ਆਉਂਦੈ ਐਪਰ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵੀ ਹੈ ਇਕ ਤਾਸ਼ ਦੀ ਬਾਜੀ ਕਦੇ ਹਾਰਦੇ ਵੀ ਹਾਂ ਖ਼ੁਦ ਜਿਤੀਆਂ ਸਰਾਂ ਨੂੰ। ਉਡਣਾਂ ਤਾਂ ਚਾਹੁੰਦੇ ਨੇ ਉਡਿਆ ਨਹੀਂ ਜਾਂਦਾ , ਤੋਲਣ ਵਿਚਾਰੋ ਉਹ ਆਪਣੇ ਪਰਾਂ ਨੂੰ। ਸਮੁੰਦਰ ਹਵਾਲੇ ਕਬੂਤਰ ਜੋ ਅਸਾਂ ਕੀਤੇ ਉਹ ਪਰਤ ਨਹੀਂ ਸਕੇ ਫਿਰ ਆਪਣੇ ਘਰਾਂ ਨੂੰ। Like · · Share

ਤਨ ਬਚਾਨੇ ਚਲੇ ਥੇ ਕਿ ਮਨ ਖੋ ਗਿਆ । ਏਕ ਮਾਟੀ ਕੇ ਪੀਛੇ ਰਤਨ ਖੋ ਗਿਆ।

ਆਕਰਨ ਵਿਖੋ ਗਿਆ-----
ਤਨ ਬਚਾਨੇ ਚਲੇ ਥੇ ਕਿ ਮਨ ਖੋ ਗਿਆ । ਏਕ ਮਾਟੀ ਕੇ ਪੀਛੇ ਰਤਨ ਖੋ ਗਿਆ।
ਦੋਸਤੀ ਕਾ ਸਭੀ ਖਾ ਚੁਕੇ ਜਬ ਵਿਆਜ ਤਬ ਪਤਾ ਯੇ ਚਲਾ ਮੂਲਧਨ ਖੋ ਗਿਆ।
ਹਮ ਨੇ ਪੜ• ਕਰ ਜਿਸੇ ਪਿਆਰ ਸੀਖਾ ਕਭੀ ਏਕ ਗਲਤੀ ਸੇ ਵੋਹ ਵਿਆਕਰਨ ਖੋ ਗਿਆ।
** ਨਾ ਬਿਜਲੀ ਹੈ , ਨਾ ਬਾਬੂ ਹੈ, ਨਾ ਅਫਸਰ ਹੈ ਨਾ ਚਪਰਾਸੀ
ਜੋ ਬੈਠੇ ਹੈਂ ਦਫਤਰ ਮੇ ਸਭ ਐਤਵਾਰ ਬੈਠੇ ਹੈਂ।
*ਯੇ ਵਹਿਮ ਥਾ ਮੁਝੇ ਕਿ ਵੋਹ ਭੂਲ ਚੁਕਾ ਹੋਗਾ
ਮਗਰ ਮਿਲਾ ਤੋ ਵੋਹ ਮੇਰੀ ਹੀ ਤਰਹ ਵਿਆਕਲ ਥਾ।
**ਵੋਹ ਜਬਰ ਭੀ ਦੇਖਾ ਹੈ ਤਾਰੀਖ ਕੀ ਨਜ਼ਰੋਂ ਨੇ ,ਲਮਹੋਂ ਨੇ ਖ਼ਤਾ ਕੀ ਥੀ ਸਦੀਉਂ ਨੇ ਸਜਾ ਪਾਈ।
*ਇਨਹੀ ਪਥਰੋਂ ਪੇ ਚਲ ਕਰ ਆ ਸਕੋ ਤੋ ਆ ਜਾਓ ਮੇਰੇ ਘਰ ਕੇ ਰਾਸਤੇ ਮੇ ਕੋਈ ਕਹਿਕਸ਼ਾਂ ਨਹੀਂ ਹੈ।
*ਮੇਰੀ ਰੂਹ ਕੀ ਹਕੀਕਤ ਮੇਰੇ ਆਂਸੂਉਂ ਸੇ ਪੂਛੋ ਮੇਰਾ ਮਜਲਿਸੀ ਤਬੱਸਮ ਮੇਰਾ ਤਰਜਮਾ ਨਹੀਂ ਹੈ।
ਜੋ ਕਭੀ ਰਾਤੋਂ ਕੋ ਸਿਤਾਰੇ ਤੋੜਤੇ ਥੇ ਉਨਹੀ ਕੇ ਹਾਥੋਂ ਆਜ ਟੂਟਾ ਹੂਆ ਆਸਮਾ ਹੈ।
*ਬੇਬਸੀ ਅਪਨੀ ਕਭੀ ਯੂੰ ਭੀ ਸਜਾ ਦੇਤੇ ਹੈਂ ਹਮ। ਔਰ ਭੀ ਘਰ ਕੋ ਕਰੀਨੇ ਸੇ ਸਜਾ ਦੇਤੇ ਹੈ ਹਮ।
ਜਬ ਦੀਵਾਰੋਂ ਕਾ ਬਦਨ ਹਰ ਲਮਸ ਪਰ ਭੁਰਨੇ ਲਗੇ,ਦਰ ਦੀਵਾਰੋਂ ਪਰ ਨਏ ਪਰਦੇ ਲਗਾ ਦੇਤੇ ਹੈਂ ਹਮ।
*ਅਬ ਬਸਾਇਆ ਜਾਏਗਾ ਯੇ ਦੇਵਤਾਉਂ ਕਾ ਨਗਰ ਔਰ ਮਾਰੇ ਜਾਏਂਗੇ ਜਾ ਭੀ ਜਹਾਂ ਇਨਸਾਨ ਹੈਂ,
ਹੈ ਕਹੀਂ ਸੰਗੀਨ ਕਾ ਪਹਿਰਾ ਕਹੀਂ ਚਾਕੂ ਕਾ ਡਰ ਹਮ ਘਰੋਂ ਮੇ ਕੈਦ ਜਾਂ ਲੂਟੇ ਹੂਏ ਸਾਮਾਨ ਹੈਂ।*
*ਹਮਕੇ ਤਾਜ਼ੀ ਹਵਾ ਕਹੀਂ ਨਾ ਮਿਲੀ ਪੂਛ ਆਏ ਹਮ ਸਭੀ ਦੁਕਾਨੋ ਮੇ
੍ਰਬੰਦ ਲੋਗੋਂ ਨੇ ਕਰ ਦੀਆ ਜੀਨਾ ਜੈਸੇ ਹੜਤਾਲ ਹੋ ਕਾਰਖਾਨੋ ਮੇ।
**ਬਾੜ• ਫਿਰ ਆਏਗੀ ਬਸਤੀ ਡੂਬ ਜਾਏਗੀ ਤੇਰੀ ਮੂਕ ਕਬ ਤਲਕ ਦੇਖੇਗਾ ਖਤਰੇ ਕਾ ਨਿਸ਼ਾਨ।
*ਰੰਕ ਹੋਗਾ ਨਾ ਕੋਈ ਰਾਜਾ ਹੋਗਾ। ਏਕ ਦਿਨ ਵਕਤ ਕਾ ਯੇ ਆਮ ਤਕਾਜ਼ਾ ਹੋਗਾ।
*ਕਿਉਂ ਮਹਾਜਨ ਕੀ ਆਂਖ ਹੈ ਹਮ ਪਰ ਹਮ ਕੋਈ ਸੂਦ ਕੀ ਰਕਮ ਤੋ ਨਹੀਂ।
*ਵੋਹ ਮੁਝੇ ਦੇਖ ਕੇ ਕਹਿਦੇਂ ਕਿ ਕਹੀਂ ਦੇਖਾ ਹੈ ਹੋ ਮਗਰ ਯੇ ਭੀ ਤਮਾਸ਼ਾ ਤੋ ਸ਼ਰੇਆਮ ਨਾ ਹੋ।
*ਅਪਨਾ ਅਪਨਾ ਮਾਲ ਸਜਾਏ ਸਭ ਬਾਜ਼ਾਰ ਮੇ ਆ ਬੈਠੇ ਕੋਈ ਇਸੇ ਮਜ਼ਬੂਰੀ ਆਖੇ
ਕੋਈ ਕਾਰੋਬਾਰ ਕਹੇ।
ਕਿਸ ਕਿਸ ਕੇ ਆਗੇ ਹਮ ਦੁਖੜਾ ਰੋਏ, ਛੋੜੋ ਯਾਰ ਏਕ ਬਾਤ ਕੋ ਆਖਿਰ ਕੋਈ ਬੋਲੋ ਕਿਤਨੀ ਬਾਰ ਕਹੇ।
• ਵਕਤ ਕਾਟੇ ਸੇ ਨਾ ਕਟਤਾ ਥਾ ਮਗਰ ਖ਼ਾਮੋਸ਼ ਰਹੇ
ਸੀਖਲੀ ਖ਼ੁਦ ਹੀ ਗ਼ਜ਼ਲ ਖ਼ੁਦ ਕੇ ਸੁਨਾਨੀ ਹਮ ਨੇ।


Converted

***ਖ਼ਲੂਸ ਗਿਆ ਬੱਸ ਇਕ ਮੁਕਾਲਮਾ ਬਣ ਕੇ

***ਖ਼ਲੂਸ ਗਿਆ ਬੱਸ ਇਕ ਮੁਕਾਲਮਾ ਬਣ ਕੇ
ਹਜ਼ੂਰ ਕੈਸੇ ਹੈਂ? ਆਲੀ-ਜਨਾਬ ਕੈਸੇ ਹੈਂ?
***ਜੱਗ ਰਚਨਾ ਸਭ ਸੱਚ ਹੈ ,ਝੂਠ ਨਾ ਇਸਦੇ ਗੀਤ-----ਅਮਰਜੀਤ ਢਿਲੋਂ15ਅਪ੍ਰੈਲ
ਮੌਤ ਜੀਵਨ ਦਾ ਪੂਰਕ ਹੈ ਅਤੇ ਜੀਵਨ ਅਟੱਲ ਸਚਾਈ।
ਜੀਵਨ ਨੂੰ ਝੂਠ ਅਤੇ ਮੌਤ ਨੂੰ ਸੱਚ ਕਹਿਣ ਵਾਲੇ
ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੇ ਨੇ ਭਗੌੜੇ ਭਾਈ।
ਹਨੇਰੇ ਦਾ ਕੋਈ ਪਦਾਰਥਕ ਵਜੂਦ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ, ਸਿਰਫ ਪਦਾਰਥਕ ਚਾਨਣ ਹੀ
ਉਥੇ ਮੌਜੂਦ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ।
ਇਸੇ ਤਰਾਂ ਗੈਰ-ਪਦਾਰਥਕ ਮੌਤ ਵੀ ਚਾਨਣ ਦੀ ਅਣਹੋਂਦ ਹੈ
Êਪਰ ਕੁਝ ਚਾਲਾਕ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਲੁਟਣ ਲਈ ਗੁੰਦੀ ਹੋਈ ਗੋਂਦ ਹੈ।
Àਹ ਕਲਪਿਤ ਰੱਬ, ਅਗਲਾ ਪਿਛਲਾ ਜਨਮ,ਸੁਰਗ, ਨਰਕ ਦੇ ਦਿੰਦੇ ਨੇ
ਲਾਲਚ ਅਤੇ ਡਰਾਵੇ।
ਅਸਲ ਵਿਚ ਨੇ ਇਹ ਸਭ ਅਣਹੋਈਆਂ ਚੀਜਾਂ ਅਤੇਨਿਰੇ ਹੀ ਛਲਾਵੇ।
ਇਹ ਜੱਗ ਰਚਨਾ ਸਭ ਸੱਚ ਹੈ ਝੂਠ ਨਾ ਇਸਦੇ ਗੀਤ।
ਇਹ ਰਚਨਾ ਇੰਜ ਥਿਰ ਰਹੇਗੀ ਅਸੀਂ ਜਾਵਾਂਗੇ ਬੀਤ।
ਅਸੀਂ ਵੀ ਹੈ ਮਰ ਜਾਵਣਾ ਆਪਣੇ ਪਿਤਰਾਂ ਦੇ ਵਾਂਗ
ਔਲਾਦ ਅਸਾਡੀ ਪੁਟੇਗੀ ਫਿਰ ਅਗੇ ਹੋਰ ਪੁਲਾਂਘ।ਿਜ਼ੰਦਗੀ ਖਤਮ ਨਾ ਹੋਂਵਦੀ ਲੱਗਣ
ਨਹੀਂ ਬਰੇਕ। ਇੱਕ ਰੁੱਖ ਬੀਜ ਹਜਾਰ ਦੇਹ ਬਦਲੇ ਰੰਗ ਅਨੇਕ।
ਪੀੜ•ੀ ਦਰ ਪੀੜ•ੀ ਸਦਾ ਇਹ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਬਦਲੇ ਰੰਗ।ਪਹਿਲੀ ਪੀੜ•ੀ ਰਹੇਗੀ ਅਗਲੀ ਪੀੜ•ੀ ਸੰਗ।
ਦਾਦਾ ਮੇਰੇ ਪਿਓ 'ਚ ਸੀ , ਮਾਂ ਪਿਓ ਮੇਰੇ ਵਿਚ। ਏਦਾਂ ਹੀ ਪੁੱਤ ਪੋਤਰੇ ਮੈਨੂੰ ਲੈਣਗੇ ਖਿੱਚ।
ਨੈਣ , ਨਕਸ਼ ,ਆਵਾਜ਼ ਸਭ ਇੰਜ ਹੀ ਰਹਿਣਗੇ ਕਾਇਮ। ਮਨ ਦੇ ਵਿਚੋਂ ਮਿਟਾ ਦਿਓ ਮੌਤ ਸ਼ਬਦ
ਦਾ ਵਹਿਮ।
ਭਾਵੀ, ਕਿਸਮਤ , ਜੋਤਿਸ਼ਾਂ , ਨਰਕ ਸੁਰਗ ਦੀ ਬਾਤ। ਧਰਮਰਾਜ ਯਮਦੂਤ ਸਭ
ਬਿਨ ਬਾਦਲ ਬਰਸਾਤ।
ਜਗ ਰਚਨਾ ਸਭ ਸਚ ਹੈ ਜਾਣ ਲੈ ਬੰਦਿਆ ਜਾਣ। ਇਸ ਰੰਗਲੇ ਸੰਸਾਰ ਨੂੰ ਨਿਰਭੈ ਹੋਕੇ ਮਾਣ।












3

2





Converted

ਬੁੱਢੀ ਜਾਦੂਗਰਨੀ ਨੂੰ ਕੋਈ ਫਰਕ ਨਹੀਂ ਪੈਂਦਾ—।

--***ਨਜ਼ਮ



ਅਮਰਜੀਤ ਢਿਲੋਂ(12ਅਪ੍ਰੈਲ 2011)







ਮਾਰਚ ਉਨੀ ਸੌ ਇਕਤੀ ਹੋਵੇ ਜਾਂ ਉਨੀ ਸੌ ਗਿਆਰਾਂ



ਨਾਹਰੇਬਾਜ ਹੋਣ ਸੈਂਕੜੇ, ਲੱਖਾਂ ਜਾਂ ਹਜਾਰਾਂ --



ਬੁੱਢੀ ਜਾਦੂਗਰਨੀ ਨੂੰ ਕੋਈ ਫਰਕ ਨਹੀਂ ਪੈਂਦਾ—।



ਉਹ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਸੋਚ ਜੰਗਾਲਣ ਅਤੇ ਖੁੰਢੀ ਕਰਨ ਜਾਣਦੀ ਹੈ



ਇਸ ਲਈ ਸਦੀਆਂ ਤੋਂ ਵਿਹਲੀ ਮੌਜਾਂ ਮਾਣਦੀ ਹੈ।



Ðਰੂਪ ਬਦਲ ਕੇ ਉਹ ਕਰਦੀ ਹੈ ਰਾਜ, ਜਨਤਾ-ਜਨਾਰਧਨ ਘੱਟਾ ਛਾਣਦੀ ਹੈ।



ਜਿੰਨਾ ਚਿਰ ਨਾਮ ਜਪਾਉਣ ਵਾਲੇ ਅਤੇ ਭਾਣਾ ਮਨਵਾਉਣ ਵਾਲੇ ਨੇ ਬਾਬੇ



ਡੇਰੇ ,ਮੰਦਰ ,ਮਸੀਤਾਂ ,ਗਿਰਜੇ ਤੇ ਕਾਅਬੇ।



ਜੰਤਾ ਰੁਝੀ ਵਿਚ ਔਲੀਏ ਤੇ ਅਉਤਾਰਾਂ--ਬੁੱਢੀ ਜਾਦੂਗਰਨੀ ਨੂੰ ਕੋਈ ਫਰਕ ਨਹੀਂ ਪੈਂਦਾ।



੍ਰਬੁੱਧ ਨੂੰ ਮਿਟਾਉਣਾ ਵੀ ਉਹ ਜਾਣਦੀ ਹੈ,ਨਾਨਕ ਨੂੰ ਹਰਾਉਣਾ ਵੀ ਉਹ ਜਾਣਦੀ ਹੈ।



ਮਾਰਕਸ , ਚੀ ਗਵੇਰਾ ਤੇ ਲੈਨਿਨ ਦੀ ਸੋਚ ਨੂੰ ਹੈ ਕਿੱਦਾਂ ਦਬਾਉਣਾ ਵੀ ਉਹ ਜਾਣਦੀ ਹੈ



ਡਾਰਵਿਨ ,ਗਲੈਲੀਓ ਦੀਆਂ ਹੋਣ ਲਲਕਾਰਾਂ-ਬੁੱਢੀ ਜਾਦੂਗਰਨੀ ਨੂੰ ਕੋਈ ਫਰਕ ਨਹੀਂ ਪੈਂਦਾ।



ਅਸੀਂ ਸਦੀਆਂ ਤੋਂ ਪੱਥਰਾਂ ਨੂੰ ਦੁੱਧ ਹਾਂ ਪਿਲਾਉਂਦੇ ,ਆਪਣੀ ਕਿਰਤ ਵਿਹਲੜਾਂ ਨੂੰ ਚੜ•ਾਉਂਦੇ।



ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਹੀ ਆਖੇ ਹਾਂ ਵੋਟਾਂ ਵੀ ਪਾਉਂਦੇ,-ਮੱਤ(ਵੋਟ) ਆਪਣੀ ਦਾ ਹਾਂ ਮੁੱਲ ਚਾਹੁੰਦੇ।



ਸ਼ਰੇਆਮ ਮੱਤ ਵੇਚੀਏ ਵਿਚ ਬਾਜ਼ਾਰਾਂ ,ਇਸੇ ਲਈ ਬੁਢੀ ਜਾਦੂਗਰਨੀ ਨੂੰ ਕੋਈ ਫਰਕ ਨਹੀਂ ਪੈਂਦਾ।



ਨਾਵਾਂ 'ਚ ਕੀ ਹੈ ਲਹੂ ਦਾ ਇਕੋ ਸਵਾਦ ਰਹਿਣਾ,ਤਖਤ ਫਾਂਸੀ ਉਹੀ ,ਬਦਲਦਾ ਜਲਾਦ ਰਹਿਣਾ।



ਜਿੰਨਾ ਚਿਰ ਸੋਚ ਹੈ ਇਹ ਖੁੰਢੀ ਅਸਾਡੀ ਇਹ ਚਮਨ ਹੈ ਏਦਾਂ ਹੀ ਬਰਬਾਦ ਰਹਿਣਾ .।



ਇਨਕਲਾਬ ਦੇ ਨਾਹਰੇ ਢਿਲੋਂ ਫੋਕੀਆਂ ਨੇ ਟਾਹਰਾਂ, ਬੁੱਢੀ ਜਾਦੂਗਰਨੀ ਨੂੰ



ਕੋਈ ਫਰਕ ਨਹੀਂ ਪੈਂਦਾ--------।